Przodownik czytania

Raz do roku po ogłoszeniu wyników badania czytelnictwa słychać lament, że aż 60 proc. Polaków nie czyta. Co prawda w tym roku jest ciut lepiej, bo „liczba osób deklarujących przeczytanie w ciągu roku przynajmniej jednej książki wzrosła o 2,5 proc.”. Mnie jednak bardziej niż ten minimalny wzrost ucieszył widok chłopaka, który szedł ulicą Emilii Plater i jednocześnie czytał książkę.

Widać nie mógł przestać, zanim nie skończy rozdziału. To dość niebezpieczne, można wpaść na coś lub kogoś. No trudno. Zdarzało mi się czytać, idąc albo w taksówce, ale najwygodniej oczywiście jest w tramwaju czy autobusie. Coraz częściej się zdarza, że wchodzę do wagonu, a tu każdy coś czyta. Więc nie mogę się jakoś przejąć tymi corocznymi lamentami.

Z drugiej strony nie udziela mi się entuzjazm uczestników akcji „przeczytam 52 książki rocznie”. A to dlatego, że czytanie to przecież nie są zawody sportowe. Można czytać mnóstwo i nic z tego nie rozumieć. Są osoby, które czytają na okrągło przez całe życie zaledwie kilka książek. Albo nawet jedną.

Kiedy ktoś mnie pyta, ile książek czytam tygodniowo – nigdy nie wiem, bo liczba nie ma znaczenia. Niektórzy czytają kilka książek na raz, nie doczytują, porzucają. Inni czytają tylko to, o czym nie jest głośno. Na przekór tym, którzy próbują nadążyć za nowościami. Nie da się zresztą przeczytać wszystkich ważniejszych książek, które wychodzą w danym miesiącu. Nikt, nawet najbardziej wytrwali recenzenci-blogerzy, których z podziwem obserwuję, nie nadążają. I nie szkodzi. Bo przecież nie chodzi o to, żeby być „przodownikiem na froncie czytania”. Wtedy książka byłaby tylko przedmiotem podobnym do cegły.

Oczywiście program promocji czytelnictwa jest ważny – zwłaszcza wspieranie bibliotek – i dobrze, że Ministerstwo Kultury przeznacza w tym roku na zakupy dla bibliotek 25 mln zł. Przyszedł też czas na biblioteki szkolne, dotąd zaniedbane, w których ma być coraz więcej książek. Pamiętam, że gdy zachwycałam się wspaniałą biblioteką publiczną w Princeton, która stała się centrum kulturalnym i edukacyjnym miasta, wiele osób pisało o podobnych bibliotekach w Polsce i to jest coś. Świetną inicjatywą są też Dyskusyjne Kluby Książki, które dzięki Instytutowi Książki rosną w siłę. Bo okazało się, że ludzie lubią dyskutować i kłócić się nie tylko o seriale, ale i o książki.

A poza instytucjami najlepszą promocją czytania, jaką sami możemy robić, jest samo czytanie. Niekoniecznie po to, by odhaczyć kolejne tytuły na liście. Niech dzieci nas widzą z książką, czytajmy im na głos, podsuwajmy im książki. Bardzo lubię siedzieć wśród czytających, bo ich skupienie się udziela. Choćby wtedy, kiedy obok mnie mój syn siedzi w kuchni z kolejnym tomem z „Serii niefortunnych zdarzeń” Lemony Snicket. Czytający człowiek po prostu dobrze wpływa na otoczenie. To już udowodnione.